Zeytinyağı Tortusu: Sebepleri, Faydaları ve Tüketimi
Özellikle erken hasat ve sızma zeytinyağları mutfakların olmazsa olmazıdır. Sadece lezzeti değil sağlığa katkısıyla da tercih sebebidir. Bazen zeytinyağı şişesinin dibinde kalan tortu tüketicide kafa karışıklığına sebep olabiliyor. Bu tortu zararlı mı? zeytinyağının tortulu hali ile tüketimi uygun mu? süzülmesi gerekiyor mu soruları sıkça soruluyor. Tüm cevapları sizin için derledik.
Zeytinyağı Tortusu Nedir?
Zeytin bir meyve; zeytinyağı da bir meyve suyu. Nasıl ki her meyveyi sıktığımızda sıkımından sonra, Meyve suyu ile birlikte posa da oluşuyorsa zeytinyağında da posa oluşur. Zeytinin posası (prina) ve yağ birbirinden ayrıldıktan sonra posadan çok minik partiküller hala zeytinyağının içinde bulunur. Sıkım işleminden sonra yaklaşık 40 adet kâğıt filtre kullanarak yağın içindeki çok minik partiküller süzülür. Bazen bu süzme işlemi sırasında filtre kağıdının dolması ya da bir yerden fire vermesi sebebiyle kusursuz filtrasyon yapılmaz. Zamanla zeytinyağının içinde kalan bu partiküller veya tortular yağın dibine çöker ve şişenin dibinde yoğun bir madde var gibi görünür. İşte bu dipte görünen madde zeytinyağının tortusudur yani meyvenin kendi parçacıklarıdır. İdeal olan zeytinyağının içinde tortu olmamasıdır ama bu hali de tüketilmesine engel değildir.
Evde Zeytinyağı Tortusu Nasıl Süzülür?
Tortulu zeytinyağını daha berrak hale getirmek isterseniz evde basit yöntemlerle süzebilirsiniz. En kolay yol, yağı 5-10 gün cam bir şişede bekletmektir. Zamanla birlikte yağın içindeki tortu dibe çökecek, üstte kalan berrak kısmı dikkatlice başka bir kaba aktarırsanız dibindeki tortulardan kurtulmuş olursunuz. Zeytinyağın da tortu kalması uzun vadede yağı bozan bir şeydir. Bu yüzden çok uzun süre saklayacaksanız tortusuz olması daha iyidir. Filtresiz yağlar içinde sıkım tarihinden sonra 6 Ay içinde tüketim tavsiye edilmektedir.
Arzu ederseniz kahve filtresi gibi malzemeleri de kullanarak evde tortulu zeytinyağını süzebilirsiniz.
Zeytinyağı Tortusunun Faydaları Var mı?
Tortulu zeytinyağının bazı avantajları var. Çünkü bu tortular, görece iyi süzülmemiş yağın içinde kaldığı için polifenol gibi antioksidanları daha yüksek oranda içeriyor olabilir ( Kısa sürede tüketilecek, hiç filtre edilmemiş yağlar içinde geçerli) Bunda da bağışıklık sistemini destekleyici etkiler olabilir
Ayrıca tortuların bir kısmı lif içerdiğinden sindirim sistemine de katkı sağlayabilir. Ancak tortunun ne kadar süreyle ve hangi koşullarda beklediği çok önemlidir. Çok uzun süre tortulu olarak beklemesi (6 aydan uzun) Koku ve tat bozukluğuna sebep olabilir. Böyle bir durumda, beklenen faydayı sağlayamayabilir ve yağı kontrollü bir şekilde tüketmek gerekebilir.
Zeytinyağının Dibindeki Tortu Yenebilir mi?
Kısaca: Evet, yenebilir. Özellikle taze sıkım ve natürel zeytinyağlarında bu tortu zararlı değildir. Fakat yağ uzun süre beklemişse, tortu fermente olabilir, bu da yağın tadını ve kokusunu olumsuz etkileyebilir. Eğer ekşi ya da ağır bir koku alıyorsanız, bu kısmı kullanmamak en iyisidir.
Siyah Renkli Tortu Normal mi?
Bazı zeytinyağlarının dibinde koyu kahverengi veya siyaha yakın tortular oluşabilir. Bu durum genellikle zeytin kabuğu ya da çekirdek parçacıklarından kaynaklanır. Renk sizi endişelendirmesin; eğer yağın genel yapısı ve kokusu normalse bu tortu da genellikle zararsızdır.
Tortuyu Değerlendirme Yolları
Zeytinyağı tortusunu çöpe atmak yerine farklı alanlarda değerlendirebilirsiniz. Örneğin:
• Ev yapımı sabunlarda doğal bir katkı maddesi olarak işe yarar.
• Cilt bakımı için maske ya da peeling olarak değerlendirilebilir.
• Bitkiler için organik gübre yapımında kullanılabilir.
Sonuç
Zeytinyağının dibinde biriken tortular çoğu zaman doğaldır ve doğru şekilde değerlendirildiğinde hem lezzetli hem de faydalı olabilir. Süzülmesi, saklanması ve kullanımı konusunda bilinçli davranıldığında, bu tortuların israf edilmesine gerek kalmaz, yağ kullanılabilir.